Fundusze Europejskie to jeden z obszarów otwierających się na potrzeby osób z niepełnosprawnością. Mówiąc o dostępności mamy tu na myśli całokształt realizowanych projektów. Ministerstwo Rozwoju zobowiązuje projektodawców oraz instytucje korzystające ze środków unijnych do zagwarantowania dostępności architektonicznej i cyfrowej dla niepełnosprawnych uczestników projektów. Oznacza to konieczny do spełnienia wymóg dostępności wszystkich produktów powstających w projektach finansowanych z funduszy unijnych.
Realizatorzy projektów powinni w związku z tym zwrócić szczególną uwagę na kwestie dostępności i już na etapie planowania działań uwzględnić konieczność zapewnienia zgodności ze standardami, co powinno być uwzględnione w harmonogramie i budżecie. Pani Wallis Goelen-Vanderbrock z Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Komisji Europejskiej, podczas konferencji „Fundusze europejskie bez barier (p)dostęp dla wszystkich” podkreśliła, że niestosowanie się do wymogów Wytycznych (np. poprzez brak zapewnienia dostępności produktów projektów) może stanowić podstawę do uznania wydatków w projektach jako niekwalifikowane.
Gwarancją tych założeń jest przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju dokument, „Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014 – 2020”. Jak czytamy w dokumencie:
Zmiany struktury wiekowej ludności i potrzeby osób z niepełnosprawnościami wymagają wzmocnienia i rozszerzenia działań na rzecz poprawy dostępności osób o różnych potrzebach funkcjonalnych jako pełnego warunku uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym. Problem dostępności jest bowiem zagadnieniem horyzontalnym, które warunkuje aktywność zawodową i społeczną osób zagrożonych wykluczeniem, w tym wiąże się z efektywnym wykorzystaniem kapitału ludzkiego.
W Polsce żyje około 12% osób z niepełnosprawnością. Szereg działań podejmowanych w ramach Funduszy Europejskich ma na celu większe niż dotychczas otwarcie ich na potrzeby osób niepełnosprawnych. Dostępność cyfrowa, architektoniczna, uniwersalne projektowanie oraz racjonalne usprawnienia to istotne elementy, które znacząco wpływają na dostosowanie projektów realizowanych ze środków europejskich do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Ważną kwestią jest zatem prawo dostępu do informacji, w myśl którego każdy bez względu na niepełnosprawność powinien posiadać swobodny dostęp do informacji o możliwościach wsparcia w projektach unijnych. Szczególny nacisk kładziemy tutaj na informacje zapisane w postaci elektronicznej. Dostępne zasoby cyfrowe muszą być dostosowane do standardu WCAG 2.0 uwzględniając elementy takie jak: możliwość powiększenia czcionki, odpowiedni dobór kolorów i kontrastu czy łatwą do zrozumienia treść. Również wszystkie multimedia powinny spełniać zasady dostępności, np. zawierać transkrypcje tekstowe, audiodeskrypcję czy tłumaczenie na język migowy. Dostępny serwis internetowy to taki, który pozwala na wygodne, intuicyjne korzystanie z jego zasobów osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
Należy również uwzględnić konieczność realizacji dwóch innych warunków: prawa do uczestnictwa oraz prawa do korzystania. Pierwsze informuje nas o tym, że wydarzenia odbywające się w ramach przedsięwzięć organizowanych z Funduszy Europejskich muszą zostać tak zorganizowane, by mogły uczestniczyć w nich wszystkie osoby bez względu na niepełnosprawność. Drugie prawo dotyczy efektów osiągniętych w ramach Funduszy Europejskich. Projekty powinny być realizowane tak, by służyły jak największej liczbie osób – nie generowały utrudnień oraz barier w ich dostępności. Przeczytaj jak zorganizować dostępne wydarzenie.
Warto wspomnieć tutaj o opracowanej w ramach Grupy ds. dostępności zasobów internetowych SPRUC, „Mapie dostępności”. Dokument ten jest zbiorem praktycznych rekomendacji, dotyczących stosowania i wdrażania dostępnych rozwiązań w zakresie informacji i usług cyfrowych, przede wszystkim przez podmioty realizujące zadania publiczne: urzędy i instytucje publiczne. Mapa jest pomocnym narzędziem, które pokazuje krok po kroku systemowe podejście, począwszy od mentalnej zmiany myślenia, przez szkolenia, dokumentację, a skończywszy na kryteriach wyboru oferenta i narzędziach. Informacje zawarte w dokumencie mogą zatem być niezwykle pomocne dla osób starających się pozyskać środki w ramach Funduszy Europejskich.
Nie zapominajmy zatem o tym, że podczas realizacji projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich należy zapewnić równy dostęp do produktów. Jest to kryterium strategiczne i jego niespełnienie może skutkować brakiem kwalifikacji kosztów. Każdy kto ubiega się o dofinansowanie lub realizuje projekty korzystając ze środków unijnych powinien ten temat potraktować poważnie i nałożyć odpowiedni priorytet na kwestie dostępności.